Ils liberaldemocrats èn stads cleramain ils victurs da las emprimas elecziuns dal parlament. Quai è er sa mussà tar il resultat da l'emprima elecziun dal Cussegl federal l'onn 1848. La Svizra è sa sviluppada pir cun l'ir dal temp ad ina democrazia da concordanza che integrescha las differentas forzas da las partidas politicas en la regenza.
Lunga dominanza dals liberaldemocrats
La Svizra n'ha betg adina gì ina regenza da pliras partidas sco ozendi. Suenter la fundaziun dal stadi federal l'onn 1848 han ils liberals regnà per 43 onns sulets.
L'onn 1943 èn per l'emprima giada stadas represchentadas tut las partidas grondas
L'onn 1891 è entrà l'emprim commember dals catolic-conservativs (la PCD dad oz) en la regenza. In segund è suandà l'onn 1919. Dals onns 1917-1919 seseva in liberalconservativ en il Cussegl federal. L'onn 1929 ha l'Assamblea federala elegì in commember da la Partida da purs, mastergnants e burgais (la PPS dad oz) en il Cussegl federal. Durant la Segunda Guerra mundiala èn vegnids integrads l'onn 1943 en la regenza er ils socialdemocrats.
La furmla magica
L'onn 1959 èn las quatter partidas PLD, PCD, PS e PPS sa cunvegnidas da furmar ina regenza cun du(a)s liberal(a)s, du(a)s cristiandemocrat(a)s, du(a)s socialdemocrat(a)s ed ina represchentanta u in represchentant da la Partida populara svizra (l'uschenumnada «furmla magica» 2:2:2:1). Questa repartiziun n’è betg sa midada durant 44 onns, fin che la PPS ha gudagnà l'onn 2003 in sez dapli a cust da la PCD. Ils dus represchentants da la PPS Eveline Widmer-Schlumpf e Samuel Schmid han dentant midà l’onn 2008 en la novfundada Partida burgais-democratica (PBD). Dapi la retratga da Samuel Schmid e dad Eveline Widmer-Schlumpf ha la PPS puspè dus cussegliers federals, numnadamain Ueli Maurer (dapi l’onn 2009) e Guy Parmelin (dapi l’onn 2016). Dapi lura è la furmla 2:2:2:1 (2 PS, 2 PLD, 2 PPS, 1 PCD – oz Allianza dal Center).
Ultima midada 22.12.2020
